Nijmegen, Vantilt, paperback, 14x22 cm, 208 pagina's. ISBN 9789460040696.
Europa. Voor de een slaat de naam op een staatkundig samenwerkings- en eenwordingsproject, voor de ander op 'Brusselse' instanties en regels waarmee Nederlanders te maken krijgen. Soms wordt gedoeld op een soort gemeenschap die probeert haar gezamenlijke economische en politieke belangen staande te houden op het wereldtoneel tegenover Rusland, het Midden-Oosten, China en, ook wel, Amerika. Achter deze tegenstrijdige en stuk voor stuk omstreden betekenissen schuilt een vaag geheel van associaties en connotaties: de beeldvorming. In Spiegelpaleis Europa analyseert Joep Leerssen de zwerm van associaties, echo's, tradities en thema's die Europa omgeeft. Met talrijke literaire en cultuurhistorische voorbeelden illustreert hij welke mentale gemeenplaatsen een rol spelen als mensen zich een voorstelling maken van het karakter van Europa. Wat opdoemt is een zelfbeeld vol Griekse mythen, kruisvaarders, kathedralen, brandstapels, filosofen, bibliotheken, operagebouwen en concentratiekampen. Het imago van Europa is een doolhof vol culturele reflecties. In een even erudiet als speels essay voert Joep Leerssen de lezer mee op zijn verkenning van een spiegelpaleis vol intrigerende dwaalwegen, glanzende vergezichten en onverwachte dwarsverbanden.
Nijmegen, Vantilt, paperback, geillustreerd, 14x22 cm, 304 pagina's. ISBN 9789077503485.
Het hedendaagse Nederland is de uitkomst van vele negentiende-eeuwse burenruzies over de politieke en culturele grenzen van het land. In het verhitte afbakeningsproces ten opzichte van Vlaanderen, Duitsland en Frankrijk speelden niet alleen politici, maar ook boekenwurmen en kamergeleerden een belangrijke rol. Op zoek naar bronnen die de nationale identiteit konden versterken, brachten letterkundigen van divers pluimage in de negentiende eeuw de oudste kroonjuwelen van de literatuur opnieuw in beeld. Een ongemeen felle concurrentiestrijd volgde: was Reinaert nu Frans, Vlaams, Nederlands of Germaans? Joep Leerssen laat in een even secuur als geanimeerd betoog zien dat die letterkundige zaken allesbehalve antiquarisch waren. Ze vormden de culturele component van gespannen geopolitieke verhoudingen en waren onderdeel van turbulente natie- en staatsvorming. De bronnen van het vaderland vertelt op originele wijze de ontstaansgeschiedenis van de Nederlandse cultuur.
Maastricht, uitgeverij Gadet, , 1995, in-8°, 159 pp, gekartonneerde uitgeversband.